ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ

 

Ο σεβ. Μάθιου είχε πολλές επαφές με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, με σκοπό την αποκατάσταση της ενότητος του Σώματος του Χριστού. Οι προσπάθειές του εστέφθησαν με επιτυχία και απέφεραν καλούς καρπούς: Την 5η Αυγούστου 1911, η Παλαιά Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας περιήλθε σε κοινωνία με το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιοχείας και πάσης Ανατολής, το οποίο απεδέχθη ότι η πίστη της ήταν σε πλήρη συμφωνία με την πίστη της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, και ο σεβ. Μάθιου έδωσε τον νενομισμένο όρκο πίστεως προς τον Πατριάρχη Αντιοχείας[1]. Η πράξη της Ενώσεως αναφέρει[2]:

 

 

5 Αὐγούστου, 1911

 

Σεβασμιώτατε,

συνάδελφε καὶ ἀδελφὲ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, μὲ ἀγκάλας ἀνοικτὰς καὶ ἐν τῇ ἀγάπῃ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ὑποδέχομαι ὑμᾶς μεταξὺ ἡμῶν, καὶ ἀποδέχομαι τὸν ὅρκον πιστότητος πρὸς τὴν Α.Θ.Μ. τὸν Ὀρθόδοξον Πατριάρχην Ἀντιοχείας· ὅτι οὐδεὶς ἐκ τῶν τηρούντων τὴν ἡμετέραν πίστην καὶ ἐκζητούντων τὴν ἡμετέραν κοινωνίαν, οὐδέποτε ἠμποδίσθη νὰ πράξῃ οὕτως.

Προσεύχομαι εἰς τὸν Θεὸν ἵνα εὐλογῇ ὑμᾶς καὶ ὅλους ὅσοι ἔρχονται μεθ’ ὑμῶν· εὐλογῶ ὑμᾶς ἐξ ὀνόματος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατριάρχου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου Ἀντιοχείας.

 

Ὁ συνάδελφος ὑμῶν καὶ ἀδελφὸς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ,

+ Γεράσιμος Μεσσάρα

Ἄρχων Ἀρχιεπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης

τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Βηρυτοῦ.

 

 

Η πράξη αυτή της ενώσεως με το Πατριαρχείο Αντιοχείας δυσαρέστησε πολύ την Αγγλικανική Εκκλησία, η οποία μετά την διακήρυξη του Βατικανού ότι θεωρεί πως έχει απολέσει την Αποστολική Διαδοχή και τα Μυστήρια που παρέχει δεν είναι έγκυρα, προσπαθούσε να παρουσιαστεί ως απλώς μία «εθνική Εκκλησία» ισόκυρη με τις κατά τόπους Ορθόδοξες εθνικές Εκκλησίες και να πετύχει την αναγνώριση εκ μέρους των Ορθοδόξων (και μέσω αυτής και από το Βατικανό), χωρίς όμως επιτυχία. Ο σεβ. Μάθιου είχε πλέον πετύχει εκεί που οι Αγγλικανοί είχαν ακόμη πολύ δρόμο να καλύψουν. Επίσης, ο Αγγλικανός Αρχιεπίσκοπος φοβόταν ότι οι Αγγλο-Καθολικοί θα εγκατέλειπαν ομαδόν την Αγγλικανική Εκκλησία για να ενταχθούν στην Παλαιά Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η οποία πλέον ήταν σε ένωση με την Ορθοδοξία. Οπότε ο σεβ. Μάθιου έγινε το κόκκινο πανί για την Εκκλησία της Αγγλίας, που προσπάθησε με κάθε μέσον -ακόμα και με προσπάθεια χρηματισμού- να επιτύχει την ανάκληση της πράξεως ενώσεως εκ μέρους του Πατριαρχείου Αντιοχείας, προσπάθειες οι οποίες όμως έπεσαν στο κενό. Ουδέποτε καταγγέλθηκε η πράξη αυτή ενώσεως, είτε από το Πατριαρχείο Αντιοχείας, είτε από την Παλαιά Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αν και δεν είχε κάποια περεταίρω εξέλιξη. Παρ’ όλ’ αυτά, οι Αγγλικανοί κατάφεραν να ματαιώσουν την προσέγγιση του σεβ. Μάθιου με την Ρωσσική Ορθόδοξο Εκκλησία δυσφημώντας τον, με πρωτεργάτη τον Αγγλικανό Επίσκοπο του Salisbury, John Wordsworth, αλλά και άλλων Αγγλικανών κληρικών.

 

 

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

 

Με επιτυχία εστέφθη επίσης και ο θεολογικός διάλογος της Παλαιάς Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας με το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, και την 26η Φεβρουαρίου 1912, ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας Φώτιος (1853-1925) απέστειλε την εξής επιστολή προς τον σεβ. Μάθιου[3]:

 

Πρὸς τὸν Σεβασμιώτατον Ἄρνολτ Χάρρις Μάθιου,

Ἀρχιεπίσκοπον καὶ Μητροπολίτην (τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀγγλίας) Λονδίνου, Κόμην τοῦ Landaff,

 

Ὑγεία καὶ σωτηρία ἐν Κυρίῳ!

 

Μὲ χαρὰν μεγάλην ἀνακοινώνομεν ὑμῖν ὅτι εὐχαριστοῦμεν τὸν Κύριον καὶ Θεόν μας διὰ τὰς κατηγορηματικὰς δήλωσεις ὑμῶν, ὅτι θεωρεῖτε τὸν Πάπαν τῆς Ρώμης ὡς τὸν πρῶτον τῇ τάξει Πατριάρχην τῆς Χριστιανοσύνης χωρὶς ὡστόσο νὰ ἀναγνωρίζετε εἰς αὐτὸν δικαιώματα μεγαλύτερα ἀπὸ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα τοῦ ἀναγνωρίζει ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, καθὼς καὶ τὸ ὅτι παραλείπετε τὴν πρότασιν “Filioque” καὶ δὲν δέχεσθε χρήματα διὰ τὴν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας.

Εἴμεθα σύμφωνοι ὡς πρὸς τὴν διατήρησιν τῆς ὑμετέρας αὐτονομίας καὶ τῆς χρήσεως τοῦ Λατινικοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ῥυθμοῦ, ἐφόσον καὶ καθόσον εἶναι ἐν συμφωνίᾳ μὲ τὰ Ἱερὰ Δόγματα καὶ μὲ τὰς κανονικὰς διατάξεις τῶν ἑπτὰ Οἰκουμενικῶν Συνόδων, αἱ ὁποῖαι ἀποτελοῦν τὴ βάσιν τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. Ἐπὶ τῆς βάσεως ταύτης, εὐχαρίστως θὰ διευκολύνωμεν τὰς συμφωνίας μεθ’ ὑμῶν ἢ μετὰ τῶν ὑμετέρων ἀντιπροσώπων, βάσεως ἡ ὁποία δὲν ἔχει ἄλλον θεμέλιον πλὴν τοῦ τεθέντος, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ· καὶ ἐν ἀγαθῇ καρδίᾳ καὶ ἐν χαρᾷ δοξάσομεν τὴν Θείαν Χάρην καὶ Δύναμην.

Ἐναγκαλιζόμεθα καὶ ὑποδεχόμεθα ὑμᾶς ἐν τοῖς κόλποις ἡμῶν ἐν τῇ ἀδελφικῇ ἀγάπη τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου Σωτῆρος, τῆς μίας καὶ μόνης Πίστεως, τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου Βαπτίσματος, τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου Θεοῦ καὶ Πατρὸς τῶν πάντων, τοῦ ἐπὶ πάντων, καὶ διὰ πάντων, καὶ ἐν πᾶσιν ὑμίν. Καὶ εἴθε ὁ Πατὴρ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς Οὐρανοῖς, ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης, ὁ ἀναστήσας ἐκ νεκρῶν τὸν μέγα Ποιμένα τῶν λογικῶν προβάτων, τὸν Σωτήρα ἡμῶν Ἰησοῦν, ἐπιτελέσῃ εἰς ὑμᾶς ἐν παντὶ τρόπῳ πάντα τὰ καλὰ ἔργα συμφώνως μὲ τὸ θέλημά Του. Εἴθε νὰ ἐπιτελέσῃ εἰς ἠμᾶς τὸ ἀρεστὸν εἰς Ἐκεῖνον, διὰ Χριστοῦ Ἰησοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Καὶ εἴθε νὰ τελειωθῶμεν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ἀμήν.

 

Ἀλεξάνδρεια, τῇ 13/26η Φεβρουαρίου 1912.

Ὁ Πάπας καὶ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας

+ Φώτιος

 

 

Αυτές οι πράξεις ενώσεως με τα δύο Ορθόδοξα Πατριαρχεία, ατόνησαν πολύ γρήγορα. Όμως, μέχρι σήμερα, δεν έχουν ανασταλεί επισήμως, ούτε από την πλευρά των δύο Πατριαρχείων, ούτε από την Παλαιά Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Μάλιστα, για το Πατριαρχείο Αντιοχείας απετέλεσαν τον πρόδρομο για την ίδρυση Ορθοδόξων Εκκλησιών Δυτικού Ρυθμού.

 

 

Επόμενο:

Η προσπάθεια διείσδυσης των Θεοσοφιστών στην Εκκλησία

 

 

 

[1] Το συνέδριο έλαβε χώρα στο Manor House Club (Bredon’s Norton, Worcestershire).

Τον Πατριάρχη Αντιοχείας εκπροσώπησε ο Άρχων Αρχιεπίσκοπος Βηρυτού, σεβ. Γεράσιμος Μεσσάρα.

 

[2] σημ. Ανεπίσημη απόδοση στα Ελληνικά εκ του Αγγλικού. Το Αγγλικό κείμενο θα το βρείτε εδώ.

 

[3] σημ. Ανεπίσημη απόδοση στα Ελληνικά εκ του Αγγλικού. Το Αγγλικό κείμενο θα το βρείτε εδώ.