Κάποιες παρατηρήσεις σχετικὰ μὲ τὴ νηστεία

Ἡ νηστεία δὲν εἶναι αὐτοδικαίωση.

Ἡ νηστεία δὲν εἶναι «δίαιτα».

Ἡ νηστεία δὲν εἶναι «μεσογειακὴ διατροφή».

Ἡ νηστεία δὲν εἶναι «ἀποτοξίνωση».

Ἡ νηστεία δὲν εἶναι τὸ νὰ τρῶει κάποιος μέχρι σκασμοῦ «νηστίσιμα» ἐδέσματα καὶ νὰ πίνει «ὅλο τὸν Βόσπορο» σὲ οὖζα, σὲ τσίπουρα κι ἄλλα οἰνοπνευματώδη.

Τὸ γλεντοκόπι μέ «νηστίσιμα» δὲν εἶναι νηστεία, ἀλλὰ κατάλυση τῆς νηστείας.

Ἡ νηστεία δὲν εἶναι ὑποκρισία, ὅπως ἀρέσκονται νὰ λένε οἱ ἄθεοι, οἱ ὁποῖοι γελοῦν μὲ τὴ νηστεία τῶν Χριστιανῶν, ὅμως συγκινοῦνται μὲ τὶς ἀπεργίες πείνας. Ὅλες οἱ πολεμικὲς κατὰ τῆς νηστείας, οἱ ὁποῖες ποὺ προσπαθοῦν νὰ τὴν παρουσιάσουν ὡς κάτι τὸ κωμικὸ καὶ ὑποκριτικό, ὅλες οἱ πολεμικὲς κατὰ τῆς νηστείας, οἱ ὁποῖες θεωροῦν τοὺς νηστεύοντες ὡς ἐκ προοιμίου ὑποκριτές, προέρχονται ἀπὸ ἀνθρώπους ποὺ δὲν ἔχουν τὴ δύναμη νὰ συγκρατήσουν τὸν ἑαυτό τους νὰ μὴν φάει κάτι ποὺ ἐπιθυμεῖ, καὶ ψάχνουν δικαιολογίες ἀπαξιώνοντας τὸν θεσμὸ τῆς νηστείας, ὅπως ἡ ἀλεποῦ στὸν αἰσώπειο μῦθο ὀνόμασε ἀγουρίδες τὰ σταφύλια ποὺ ἀδυνατοῦσε νὰ φθάσει.

Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν διδάσκει οὔτε ἐπικροτεῖ τὸν βηγκανισμό:

Ἡ ἀποχὴ ἀπὸ τὰ κρέατα κατὰ τὴ διάρκεια τῆς νηστείας δὲν γίνεται ἐπειδὴ ἡ κατανάλωση κρέατος εἶναι κάτι τὸ κακό. Τὸ νὰ λέει κάποιος ὅτι ἡ κατανάλωση κρέατος εἶναι κάτι τὸ ἐγγενῶς κακό, εἶναι διδασκαλία δαιμονίων: «Τὸ Πνεῦμα ρητῶς λέγει ὅτι, κατὰ τοὺς κατοπινοὺς καιρούς, μερικοὶ θὰ ἀποστατήσουν ἀπὸ τὴν πίστιν, διότι θὰ προσέχουν εἰς πνεύματα ποὺ πλανοῦν καὶ εἰς διδασκαλίας δαιμόνων, διὰ τῆς ὑποκρίσεως ψευδολόγων ἀνθρώπων ποὺ ἔχουν στιγματισμένην τὴν συνείδησίν τους· αὐτοὶ ἐμποδίζουν τὸν γάμον καὶ διατάσσουν ἀποχὴν ἀπὸ τροφάς, τὰς ὁποίας ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε διὰ νὰ τὰς δέχωνται μὲ εὐχαριστίαν οἱ πιστοὶ καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἐγνώρισαν τὴν ἀλήθειαν» (1Τιμ. 4: 1-3).

Ἡ νηστεία εἶναι μιὰ πράξη μετανοίας, καὶ ἡ μετάνοια εἶναι τὸ πρῶτο βῆμα ποὺ πρέπει νὰ κάνουμε προκειμένου νὰ λάβουμε τὴν αἰώνια ζωὴ ποὺ μᾶς προσφέρει ὁ Ἰησοῦς Χριστός.

Ἡ νηστεία εἶναι ἐπίσης μία πράξη ταπεινώσεως, καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι ἡ βάση τῆς ἁγιότητος.

Γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία καθώρισε τὶς περιόδους νηστείας, ὡς σωματικὴ (καὶ ἐν τέλει πνευματικὴ) προετοιμασία μετανοίας γιὰ τὸν σωστὸ ἑορτασμὸ τῶν μεγάλων ἑορτῶν. Ἡ σωματικὴ προετοιμασία εἶναι ἀπαραίτητη: τὸ σῶμα δὲν εἶναι τό «ἄνευ ἀξίας πουκάμισο τῆς ψυχῆς», ὅπως διδάσκουν οἱ ὁπαδοὶ τῆς μετενσαρκώσεως, ἀλλὰ μαζὶ μὲ τὴν ψυχὴ εἶναι ἡ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου. Γιὰ νὰ καταλάβουμε τὴν ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ἀρκεῖ νὰ θυμηθοῦμε ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὀνομάζεται ἀπὸ τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ τοὺς Πατέρες ὡς τό «Μυστικὸν Σῶμα τοῦ Χριστοῦ».

Πότε ἡ νηστεία δὲν φέρει κανένα πνευματικὸ ἀποτέλεσμα;

1) Ἡ νηστεία ἄνευ δικαιοσύνης καὶ τηρήσεως τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ δὲν φέρει κανένα πνευματικό ἀποτέλεσμα:

«Αὐτοὶ κάθε ἡμέραν ζητοῦν νὰ Μὲ εὔρουν. Ἐπιθυμοῦν νὰ μάθουν τὰς ἐντολάς Μου. Σὰν λαός, ὁ ὁποῖος ἔχει τάχα τηρήσει δικαιοσύνην εἰς τὴν ζωήν του, καὶ δὲν ἔχει ἐγκαταλείψει ποτὲ τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ, ζητοῦν τώρα ἀπὸ Ἐμὲ δίκαιον κρίσιν ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν των. Θέλουν νὰ πλησιάσουν τὸν Θεὸν ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ νὰ εὔρουν προστασίαν, καὶ λέγουν: “Διατί, ὅταν ἐνηστεύσαμεν, δὲν ἐπρόσεξες τὴν νηστείαν μας; Διατί ἐταπεινώσαμεν ἐν μετανοίᾳ τὰς ψυχάς μας καὶ Σὺ δὲν ἠθέλησες νὰ λάβῃς γνῶσιν;” Δὲν σᾶς ἐπρόσεξα, ὅταν ἐπράττετε αὐτά, λέγει ὁ Κύριος, διότι κατὰ τὰς ἡμέρας τῶν νηστειῶν σας ἐπραγματοποιούσατε τὰ ἰδικά σας ἐγωϊστικὰ θελήματα. Κατεπιέζατε καὶ ἐτραυματίζατε ὅλους ἐκείνους, ποὺ ἦσαν ὑποχείριοί σας. Ἐάν, καθ' ὃν χρόνον νηστεύετε, ἐκτρέπεσθε εἰς φιλονεικίας καὶ εἰς μάχας, καὶ μὲ τοὺς γρόνθους σας κτυπᾶτε καὶ ταπεινώνετε τὸν ἄσημον καὶ ἀνίσχυρον, εἶναι ματαία καὶ ἀνωφελὴς ἡ νηστεία σας. Πρὸς τί λοιπὸν νὰ νηστεύετε, ὅπως νηστεύετε σήμερον, διὰ νὰ ἀκουσθῇ μὲ κραυγὴ ἡ φωνή σας ἀπὸ Ἐμέ; Ἐγὼ δὲν ἐξέλεξα αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὴν νηστείαν καὶ δὲν μοῦ εἶναι εὐάρεστος ἡ ἡμέρα, κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ ἄνθρωπος μὲ μίαν τέτοιαν νηστείαν ταπεινώνει τὸν ἑαυτόν του. Οὔτε ἐὰν κάμψῃς ὡσὰν κρίκον τὸν τράχηλόν σου πρὸς ἐκδήλωσιν ταπεινώσεως, καὶ στρώσῃς νὰ κοιμηθῇς ἐπάνω εἰς στάκτην, οὔτε αὐτὴν τὴν κακουχίαν σας δὲν ἠμπορεῖτε νὰ τὴν χαρακτηρίσετε ὡς νηστείαν εὐάρεστον εἰς Ἐμέ. Ὄχι· δὲν ἀρέσκομαι Ἐγὼ εἰς τοιαύτην νηστείαν, λέγει ὁ Κύριος· ἀλλὰ λῦε κάθε δεσμὸν ἄδικον, διάλυε τὰς διεστραμμένας συμφωνίας ἀναγκαστικῶν καὶ ὑπὸ τὸ κράτος βίας συναφθέντων συναλλαγμάτων. Ἀπόστελλε ἐλευθέρους τοὺς συντετριμμένους ἐξ ἀδικιῶν καὶ συμφορῶν, καὶ σχίσε κάθε συμβόλαιον ἀδίκου συναλλαγῇς. Κόβε τὸ ψωμί σου καὶ μοιράσου το μὲ ἐκεῖνον ποὺ πεινᾶ· καὶ πτωχούς, ποὺ δὲν ἔχουν στέγην, ἔμβαζε εἰς τὸ σπίτι σου· ἐὰν ἴδῃς γυμνόν, ἔνδυσέ τον. Καὶ ἀπέναντι τῶν οἰκείων σου μὴ δείξῃς ἀδιαφορίαν καὶ καταφρόνησιν. Ἐὰν τηρήσῃς αὐτά, τότε θὰ ἐκραγῇ ὡσὰν τὸ πρωϊνὸν τῆς αὐγῆς τὸ φῶς τῆς παρὰ Θεοῦ προστασίας σου, καὶ θὰ ἀνατείλουν ταχέως αἱ θεραπεῖαι τῆς ὑγείας σου, καὶ θὰ προπορεύεται ἐμπρός σου ἡ ἀρετή σου· ἡ δὲ δόξα τοῦ Θεοῦ θὰ σὲ περιβάλλῃ καὶ θὰ σὲ κατακλείῃ ὄπισθέν σου. Τότε θὰ φωνάξῃς, καὶ ὁ Θεὸς θὰ σὲ εἰσακούση· ὅταν ἀκόμη λαλῇς πρὸς Αὐτόν, θὰ εἴπῃ: “Ἰδού, εἶμαι παρών”. Ἐὰν ἀφαιρέσῃς ἀπὸ σὲ κάθε ἄδικον καταπίεσιν καὶ κίνησιν τῆς χειρὸς χλευαστικὴν καὶ ἀπειλητικὴν καὶ λόγον γογγυσμοῦ, καὶ ἐὰν δώσῃς εἰς τὸν πεινῶντα τὸν ἄρτον μὲ ὅλην τὴν προθυμίαν τῆς ψυχῆς σου, καὶ χορτάσῃς ψυχήν, ἡ ὁποία ἔχει ταπεινωθῇ ἐκ τῶν στερήσεων, τότε θὰ ἀνατείλῃ τὸ φῶς τῆς εὐτυχίας σου καὶ τῆς θείας προστασίας σου εἰς τὸ σκότος· τὸ δὲ σκότος τῆς ἀθλιότητός σου θὰ μεταβληθῇ καὶ θὰ λάμψη ὡσὰν φῶς μεσημβρίας. Καὶ θὰ εἶναι ὁ Θεός σου πάντοτε μαζί σου, προστατεύων καὶ καθοδηγῶν σε· καὶ θὰ χορτάσῃς ἰκανοποιούμενος, ὅπως ἐπιθυμεῖ ἡ ψυχή σου, καὶ τὰ ὀστᾶ σου θὰ ἰσχυροποιηθοῦν, καθιστῶντα δυνατὸν τὸν ὅλον ὀργανισμόν σου· καὶ θὰ εἶσαι ὡσὰν κῆπος, ποὺ ποτίζεται ἀφθόνως, καὶ ὡσὰν πηγή, ἀπὸ τὴν ὁποίαν δὲν ἔλειψε ποτὲ νερό· τὰ δὲ ὀστᾶ σου ὡσὰν δροσερὸς χόρτος θὰ ἀναπτυχθοῦν καὶ θὰ εἶναι ἰσχυρὰ καὶ παχέα, καὶ θὰ κληρονομήσῃς δι’ αὐτῶν γενεᾶς γενεῶν» (Ἡσ. 58: 2-11).

2) Ἡ νηστεία ποὺ γίνεται χάριν ἐπιδείξεως εὐλαβείας στοὺς ἄλλους, δὲν φέρει κανένα πνευματικὸ ἀποτέλεσμα:

«Ὅταν νηστεύετε, μὴ γίνεσθε σκυθρωποὶ ὅπως οἱ ὑποκριταί, οἱ ὁποῖοι παραμορφώνουν τὰ πρόσωπά τους, διὰ νὰ τοὺς ἰδοῦν οἱ ἄνθρωποι ὅτι νηστεύουν. Ἀλήθεια σᾶς λέγω, ὅτι ἔχουν λάβει τὴν ἀνταμοιβήν τους. Σὺ ὅμως ὅταν νηστεύῃς, ἄλειψε τὸ κεφάλι σου καὶ πλύνε τὸ πρόσωπόν σου, διὰ νὰ μὴ ἰδοῦν οἱ ἄνθρωποι ὅτι νηστεύεις ἀλλὰ μόνον ὁ Πατέρας σου, ποὺ εἶναι ἐκεῖ παρὼν κρυφά, καὶ ὁ Πατέρας σου, ποὺ βλέπει τί γίνεται εἰς τὰ κρυφά, θὰ σὲ ἀνταμείψῃ εἰς τὰ φανερά» (Ματθ. 6: 16-18).